Was «me» im Jasse macht

Jasse isch für viu nid eifach irgend es Schpili. Es isch DAS Traditions-Schpiu ir Schwiz und wird sicher oh scho i ganz viu angerne Länder gschpiut! Es git ganz viu säubscht ernannti Expertinne und Experte, u när gits no die, wo würk chly besser schpiele aus angeri. Uf jede Fau gits fasch i aune Partie hitzigi Diskussione, was me macht u was me nid macht u was ize wie zeut und was doch wenn hätti besser chönne gschpiut wärde.

Es isch eso: Jass isch nid eifach irgend es Schpili mit füüf Regle zum Befouge. Im Jass gits unzähligi verschydnigi Forme u es chöi verschydnigi Trümpf agseit wärde. Je nach Region und Auter vo de Schpilerinne und Schpiler ungerscheide sech die Regle oh liecht vonang. U näbscht dene, i nennes iz äbe mau Regle, gits no der Jass-Knigge. Wüu es git äbe oh eifach Sache wo «me» macht u wo «me» nid macht.

Es faht scho vor em Schpiu ah. Nach em Charte mischle, wird abghobe. Bim Abhäbe ischs aber wichtig, dsme ds Bygeli, wo me vom Schtapu abhäbt, necher zu dere Person häreleit, wo het gmischlet, aus zu eim säuber. Umgekehrt wärs nämlech unfründlech. Wichtig isch aber, dass me mindischtens drü Charte abhebt. D Auternative zum Abhäbe isch, dass me eifach ufe ganz Schtapu druf chlopfet. Teu finge ds aber arrogant u angeri hingäge finge, dass ds ds Vertroue am Gägenüber bewyst. Meischtens wird aber äbe eilech scho abghobe.

Bim Charte usteile isches immer so, dsme gäge Uhrzeigersinn usteilet. Me nimmt nid immer nume ei Charte, sondern immer drü uf ds Mau. Je nach Schpiuform und Azau Persone cha ds o chly variiere, aber meischtens nimmt me äbe scho drü. U da sy sech eigentlech o aui einig.

I viune Forme isches so, ds d Person, wo ds Schpiu afaht, auso ds erscht mau cha asäge, per Zuefau beschtumme wird. Ds cha zum Bischpiu d Person rächts vo dere sy, wo d Charte het usteilt. By de Französische Charte gits o d Müglechkeit, dasses d Person mitem Egge 7ni isch. Angeri finge aber, dasses ds Egge 10ni isch. I de Dütschschwyzer Charte isches immer ds Eichle Banner oder Rose Banner.

Chöme mir zu öbbisem, wo würk einheitlech giutet: «Es wird nid gschnurret!». Da dermit isch nid gmeint, dass me nid darf verzeue, was me hüt so het umeglaueret. Aber sy mir ehrlech, das würd me ja während em Jasse oh nid mache. Jass isch ja sehr es strategisches Schpiu. «Me» zeut aui Schtiche mit u d Profis wüsse immer, was scho gange isch u wär was het. I die Regle chöme oh gd aui Arte vo nonverbaler Kommunikation ine. Chlopfe oder e gnärvte Gring zeut da oh derzue. Wenn irgendöbber öbbis seit oder macht, füehrt das nämlech o derzue, dass me extrem viu cha ine interpretiere und me Informatione zur Partie chönnti useghöre. 
U da chunnt o gd e wyteri Regle derzue. Weme e «Bock» het, darf me ds uf ke Fau säge. Das geit ja äbe eigentlech oh i ds ine, dass me ja äbe nid schnurret. 

Chöme mir zum Nächschte: Schtiche wo scho verby si, dörfe nümm nomau agluegt wärde. Ds säge zmingscht di Einte. Aber oh da ungerscheide sich d Gmüet. Teu finge nämlech, ds immer der erscht Schtich darf agluegt wärde. U nomau e angeri Meinig seit, ds me immer dä darf aluege, wo gd isch gange.

Teu sy der Asicht, ds ds Ass im Obenabe Jass, oder glychzytig oh ds 6 im Unenufe Jass, nid söue gschunte wärde. Aso Si sy der Meinig, ds si gd vo Afang ah sötte gschpiut wärde. Aber oh dört ungerscheide sich d Gmüet. U es cha ja de oh no je nach Situation im Schpiu e chly angers gmacht wärde.

Chöme mir zum Nächschte, wo sech d Meinige ungerscheide: d Punktzau vo de Wys. Es git Jasserinne und Jasser, di sy der Meinig, ds Wyse immer nume eifach zeue. Ds füehrt natürlech bi drüfach-Rundine oder setigne, wo sogar no meh zeue, zu heftige Konflikt. När gits die, wo zum Bischpiu finge, ds Bletter ab 5 nume 100 Punkt zeue. Aso zum Bischpiu oh es 7-Blatt. Teu sy aber der Meinig, dasses pro Charte, wome wo me meh het im Blatt, no 50 Punkt druf git.

Öbbis angers: D Charte füre nächscht Schtich dörfe immer ersch y d Hang gnoh wärde, wenn der loufend Schtich isch beändet worde und er umkehrt ufem Tisch ligt.

Chöme mir zrügg zu dene säubschternannte Experte und Expertinne u zu dene, wo würk no guet chöi Jasse. Gärn wird am Schluss vo der Partie, wüu me ja äbe währenddesse nid schnurret, aues ds Tod analysiert. Wär hät wenn was müesse schpile, was hät der Partner oder d Partnerin denn müesse schpile, dasses de äbe offesichtlech wär gsy, dass äbe de är oder sie denn di einti Charte hät gha, und so wyter. Teu finge ds zwar schpannend, es cha aber eifach oh nume närvtötend sy. Ob iz ds zum Knigge ghört oder nid, müesst der säuber entscheide.

Iz hani so viu verzeut, wo me macht, u wome äbe oh nid macht. U wüu me sech ja äbe hüfig oh nid einig isch, was iz richtig isch u was nid, wüu ja äbe aui finge, dass sie rächt hei, gits ei Lösig: Me macht vo Afang ah ab, weli Regle dass gäute. Wüu sy mir ehrlech, es git doch nüt Närvigers, aus die Diskussione zmitzt im Schpiu.